Kryeministri Edi Rama ka hedhur një nga idetë më të guximshme – dhe njëkohësisht më të kontestuara – të dekadës: deri në vitin 2030, Shqipëria do të jetë shteti i parë në botë pa para fizike. Një ekonomi ku çdo pagesë bëhet vetëm digjitalisht, pa kartëmonedha e pa monedha metalike.

Është një deklaratë që ngjan më shumë me titull fushate sesa me një plan të zbatueshëm. Në një vend ku qeset e marketit ende paguhen me “lekë në dorë” dhe ku një pjesë e madhe e ekonomisë zhvillohet informalisht, sa realiste është të mendosh një shoqëri “cashless” brenda pak vitesh?

Pse ideja tundon?

Një Shqipëri pa “cash” do të sillte:

• më shumë transparencë fiskale,

• një goditje të fortë ndaj evazionit dhe korrupsionit,

• dhe një imazh modern përpara Europës.

Është një vizion që ndez shpresë te ata që duan modernizim të shpejtë.

Pse duket si utopi?

• 60–70% e transaksioneve ende bëhen me para në dorë.

• Shumë zona rurale nuk kanë infrastrukturë bankare apo internet të qëndrueshëm.

• Mungesa e besimit tek bankat dhe frika nga tarifat shtesë i mban qytetarët larg shërbimeve digjitale.

• Siguria kibernetike në Shqipëri është ende në hapat e parë.

Në këtë terren, ideja që Shqipëria të kalojë e para në botë në një ekonomi 100% digjitale duket më shumë si një ëndërr e shekullit XXI, sesa si një plan i zbatueshëm deri në fund të dekadës.

Politika dhe spektakli

Deklarata të tilla shpesh janë më shumë për titujt e gazetave sesa për realitetin në terren. Nëse plani realizohet, Rama hyn në histori si lideri që shndërroi Shqipërinë në laboratorin e parë të një ekonomie digjitale totale. Nëse dështon, do të kujtohet si një tjetër premtim i pamundur.

Shqipëria pa “cash”: një vizion i guximshëm që ndez fantazinë, por që për momentin mbetet më afër spektaklit politik sesa realitetit ekonomik.