Në një nga ngjarjet më të pazakonta të demokracisë digjitale, protestat e udhëhequra nga të rinjtë në Nepal kanë përdorur mjetet e inteligjencës artificiale për të ndihmuar në zgjidhjen e krizës politike të fundit. Ky lajm nuk është thjesht një kuriozitet teknik; është një sinjal se mënyrat tradicionale të pushtetit dhe përfaqësimit po përballen me presion për t’u përditësuar.

Protestuesit nga “Gen Z” nisën lëvizje masive pas vendosjes së një ndalese të platformave sociale, që nxiti reagim për kufizim të lirisë së fjalës, nepotizëm, korrupsion dhe mungesë mundësish për të rinjtë.  Pas protestave dhe presioneve, Kryeministri K.P. Sharma Oli dha dorëheqjen. Parlamenti u shpërbë, u shpallën zgjedhje të reja për 5 mars 2026. Gjatë këtij procesi turbulent, protestuesit përdorën Discord si platformë organizimi dhe diskutimi, dhe disa grupe raportuan se përdorën edhe ChatGPT për të gjeneruar lista kandidatësh dhe për të bërë analiza “pro dhe kundër” për secilin, përpara se të propozonin emrin e Sushila Karki — ish-gjyqtare e lartë dhe person që gëzon përkrahje si figurë me integritet.

Pse është ky një moment historik?

• Demokraci digjitale: Protestuesit nuk po thërrasin thjesht për ndryshim; po e praktikojnë një lloj demokracie alternative — duke përdorur forume online, votime, debat dhe inteligjencë artificiale për të marrë vendime që më parë do të merreshin vetëm pas negociatave politike.

• Roli i teknologjisë në vendimmarrje publike: Ky rast ngre pyetjen — sa larg mund të shkojë përdorimi i AI për të ndikuar direkt në politika dhe liderë politikë, jo vetëm si mjet analizë, por si faktor vendimtar?

• Legjitimiteti dhe besueshmëria: Duke e propozuar dhe pritur për liderë nëpërmjet debatit digjital, protestuesit kërkojnë që figura të ketë besueshmëri të përgjithshme — që të mos jetë e përkatësisë së partive, por e karakterit dhe reputacionit.

 Sfida: Risku dhe pikëpyetjet

• Sa ligjshëm është që një personalitet të emërohet për kryeministër përmes rekomandimeve ose diskutimeve në forume digjitale? Ka tension midis formatit tradicional ligjor dhe plotësisë së procesit demokratik që po ndodh në terren.

• Përgjegjësia: Ai që “zgjidhet” nga protesta, por më pas duhet të jetë përgjegjës ligjërisht ose politikisht. Kush do të mbajë përgjegjësi nëse premtimet nuk përmbushen?

• Përdorimi i AI gjithmonë vjen me risk: algoritme me paragjykime, manipulim të informacionit, ose ndikim të jashtëm në debat. Nuk mund të jetë gjithçka transparente, veçanërisht në situata me tension dhe pasiguri.

• Stabiliteti: Zgjedhja e përkohshme duhet të çojë në një udhë drejt votimit të përgjithshëm dhe rifillimit të institucionit parlamentar — pa që të krijohen precedentë që çojnë në papërgjegjësi ose atë që mund të quhet “demokraci performative”.

Kush është Sushila Karki?

Sushila Karki është ish-gjyqtare e Lartë në Gjykatën Supreme të Nepalit, njohur për vendimet që kundërshtonin korrupsionin dhe për qëndrueshmëri.  Ajo bëhet gruaja e parë kryeministre interime në historinë e Nepalit. Një arritje simbolike, sidomos në një komunitet politik ku gratë shpesh kanë qenë të margjinalizuara.

 Përfundim

Rasti i Nepalit nuk është thjesht një episod proteste; është një eksperiment i gjallë në demokraci digjitale. Kur teknologjia, energjia e të rinjve, dhe kërkesa për drejtësi bashkohen, lind një skenar ku AI mund të jetë partnere — jo vetëm mjet — në formësimin e të ardhmes politike.

Por çdo eksperiment i tillë sjell përgjegjësi: për transparencën, integritetin dhe zbatimin. Besimi nuk krijohet vetëm me votë virtuale, por ndërtohet me veprime reale.